Menu sluiten
Boekvoorstelling Het Geweld van Geld. Verslag van een boeiende en leerrijke avond!
‘Het geweld van geld’ – boekvoorstelling Antoon Vandevelde
Locatie: 30CC/Schouwburg
Verslag: Sandra Roobaert
foto's: Leen Wouters
Een filosoof/econoom die het over economische ethiek heeft, kan je daarmee zalen vullen?
De schouwburg in Leuven in elk geval wel. Antoon Vandevelde, als gewoon hoogleraar verbonden aan het Centrum voor Economie en Ethiek en aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte van de KUL, kwam er zijn boek ‘Het geweld van geld’ voorstellen en de grote zaal zat behoorlijk vol. Een aansprekende titel, in combinatie met een ondertitel als ‘Op zoek naar de ziel van de economie’, daar willen mensen – van allerlei leeftijden trouwens – blijkbaar nog wel eens voor uit hun luie stoel komen.
Gedurende de hele boekvoorstelling kwam Vandevelde telkens terug op de ambivalentie van geld. Geld en het gebruik ervan impliceert in vele gevallen een zekere mate van geweld. Wie schulden heeft, ervaart de ijzeren dwang tot terugbetaling, kleinere handelszaken en traditionele landbouwers worden genadeloos uit de markt gedrukt, met persoonlijke drama’s tot gevolg, en zachte zaken raken door inmenging van geld gecorrumpeerd. Mensen die hun hele leven hebben gespaard in de hoop op hun oude dag te gaan rentenieren komen nu bedrogen uit, sommige werknemers overleven op minimumlonen terwijl CEO’s gigantische bonussen opstrijken ...
Anderzijds kan geld net zo goed een pacificerende rol spelen. Eén van de eerste functies van geld bestond er namelijk in dat de familie van een moordenaar een geldbedrag schonk aan de familie van het slachtoffer ter compensatie van de morele schuld die niet kon worden uitgewist. Vandaar het woord ‘vergelding’. De Montesquieu had het in de 18e eeuw al over ‘le doux commerce’: als mensen en naties handel dreven zouden ze alvast minder redenen vinden om de wapens op te nemen tegen elkaar. En in deze tijden van compromis is ‘er een smak geld tegenaan gooien’ meer dan eens een manier om een sluimerend politiek conflict op te lossen.
Geld geeft makkelijk aanleiding tot gesjoemel en bedrog en de voorbeelden daarvan zijn legio, maar zonder vertrouwen en fair-ness draait een geldeconomie evenmin. Denk maar aan het immense vertrouwen waarvan we blijk geven als we via het internet handel drijven met volslagen onbekenden.
Binnen die dubbelzinnige context belicht Antoon Vandevelde in ‘Het geweld van geld’ een aantal controversiële kwesties op het snijvlak van filosofie, economie en ethiek. Hij heeft het over ‘de dingen die beter niet te koop kunnen zijn’, zoals gezondheid en kinderen (de kwestie van het draagmoederschap), over het basisinkomen en de ethische grondslagen van de sociale zekerheid, over het al dan niet terecht zijn van extreme managerslonen en over de legitimiteit van het kapitalisme.
Ergens halverwege de lezing sloot collega en vriend Philippe Van Parijs zich aan. Om meteen gedecideerd aan te kondigen dat hij het niet over het basisinkomen zou hebben. Was dit een afspraak van tevoren? Heeft Van Parijs het gehad met gepraat over het basisinkomen of wilde hij de boekvoorstelling van zijn collega er niet mee overschaduwen? Het werd niet duidelijk en persoonlijk vond ik het een beetje een gemiste kans. Behalve enige anekdotes en quotes leverde deze uitbreiding van het gezelschap dan ook geen bijzondere meerwaarde, hoewel Van Parijs wel mooi Jean-Jacques Rousseau citeerde: ‘Het geld dat we bezitten is instrument van vrijheid, dat wat we begeren is oorzaak van slavernij’.
Een auteur samenvatten die genuanceerd en telkens laverend tussen redenen voor optimisme en pessimisme over de stand van zaken in onze met geld behepte wereld schrijft is onbegonnen werk. Voor zover dat in dit geval opgaat, geldt weer een keer dat ‘het boek beter is dan de film’ en de boekvoorstelling vooral als smaakmaker diende om ‘Het geweld van geld’ te gaan lezen. Zelf filosoof, econoom noch ethicus zijnde kan ik getuigen dat het een helder, leesbaar en tot nadenken stemmend boek is.
Tot slot, en speciaal voor de Leuven Leest-lezer, wist uw verslaggever Antoon Vandevelde een paar persoonlijke leestips te ontfutselen.
Hier zijn twee tips uit zijn vakgebied:
George A. Akerlof en Robert J. Shiller – De economie van list en bedrog (2017), en
Lode Lauwaert (red.) – Filosofie van geweld (2017), ‘een verzameling artkels over terroristisch geweld, religie en geweld, vluchtelingen, en andere actuele thema’s’, aldus Vandevelde.
En ook nog twee literaire tips:
De meester en Margarita – Michail Boelgakov, volgens Vandevelde ‘Het boek der boeken dat alle genres in zich verzamelt: detective, humoristisch, filosofisch, science fiction, sociaal realisme (het Rusland onder Stalin), een Faustverhaal, maar ook de laatste dagen van Jezus van Nazareth worden er op eigenzinnige manier in herverteld.’
En tot slot het hele werk van Pascal Quignard, meest bekend van ‘Tous les matins du monde’, ‘een soort filosofische literatuur: vol historische eruditie, met veel verwijzingen naar Griekse en Latijnse cultuur, en met muziek op een of andere manier in de hoofdrol’.
Met dank aan Lannoo Campus en 30CC voor de organisatie.
Op 21 oktober stelt Lannoo Campus een nieuw boek voor: "De Herontdekking van de Tijd".
De volgende sprekers komen aan bod: Johan Braeckman, Ignaas Devisch, Dirk De Wachter, Tunde Adefioye, Nozizwe Dube en Miss Elli.
Meer info via www.30CC.be
Locatie: 30CC/Schouwburg
Verslag: Sandra Roobaert
foto's: Leen Wouters
Een filosoof/econoom die het over economische ethiek heeft, kan je daarmee zalen vullen?
De schouwburg in Leuven in elk geval wel. Antoon Vandevelde, als gewoon hoogleraar verbonden aan het Centrum voor Economie en Ethiek en aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte van de KUL, kwam er zijn boek ‘Het geweld van geld’ voorstellen en de grote zaal zat behoorlijk vol. Een aansprekende titel, in combinatie met een ondertitel als ‘Op zoek naar de ziel van de economie’, daar willen mensen – van allerlei leeftijden trouwens – blijkbaar nog wel eens voor uit hun luie stoel komen.
Gedurende de hele boekvoorstelling kwam Vandevelde telkens terug op de ambivalentie van geld. Geld en het gebruik ervan impliceert in vele gevallen een zekere mate van geweld. Wie schulden heeft, ervaart de ijzeren dwang tot terugbetaling, kleinere handelszaken en traditionele landbouwers worden genadeloos uit de markt gedrukt, met persoonlijke drama’s tot gevolg, en zachte zaken raken door inmenging van geld gecorrumpeerd. Mensen die hun hele leven hebben gespaard in de hoop op hun oude dag te gaan rentenieren komen nu bedrogen uit, sommige werknemers overleven op minimumlonen terwijl CEO’s gigantische bonussen opstrijken ...
Anderzijds kan geld net zo goed een pacificerende rol spelen. Eén van de eerste functies van geld bestond er namelijk in dat de familie van een moordenaar een geldbedrag schonk aan de familie van het slachtoffer ter compensatie van de morele schuld die niet kon worden uitgewist. Vandaar het woord ‘vergelding’. De Montesquieu had het in de 18e eeuw al over ‘le doux commerce’: als mensen en naties handel dreven zouden ze alvast minder redenen vinden om de wapens op te nemen tegen elkaar. En in deze tijden van compromis is ‘er een smak geld tegenaan gooien’ meer dan eens een manier om een sluimerend politiek conflict op te lossen.
Geld geeft makkelijk aanleiding tot gesjoemel en bedrog en de voorbeelden daarvan zijn legio, maar zonder vertrouwen en fair-ness draait een geldeconomie evenmin. Denk maar aan het immense vertrouwen waarvan we blijk geven als we via het internet handel drijven met volslagen onbekenden.
Binnen die dubbelzinnige context belicht Antoon Vandevelde in ‘Het geweld van geld’ een aantal controversiële kwesties op het snijvlak van filosofie, economie en ethiek. Hij heeft het over ‘de dingen die beter niet te koop kunnen zijn’, zoals gezondheid en kinderen (de kwestie van het draagmoederschap), over het basisinkomen en de ethische grondslagen van de sociale zekerheid, over het al dan niet terecht zijn van extreme managerslonen en over de legitimiteit van het kapitalisme.
Ergens halverwege de lezing sloot collega en vriend Philippe Van Parijs zich aan. Om meteen gedecideerd aan te kondigen dat hij het niet over het basisinkomen zou hebben. Was dit een afspraak van tevoren? Heeft Van Parijs het gehad met gepraat over het basisinkomen of wilde hij de boekvoorstelling van zijn collega er niet mee overschaduwen? Het werd niet duidelijk en persoonlijk vond ik het een beetje een gemiste kans. Behalve enige anekdotes en quotes leverde deze uitbreiding van het gezelschap dan ook geen bijzondere meerwaarde, hoewel Van Parijs wel mooi Jean-Jacques Rousseau citeerde: ‘Het geld dat we bezitten is instrument van vrijheid, dat wat we begeren is oorzaak van slavernij’.
Een auteur samenvatten die genuanceerd en telkens laverend tussen redenen voor optimisme en pessimisme over de stand van zaken in onze met geld behepte wereld schrijft is onbegonnen werk. Voor zover dat in dit geval opgaat, geldt weer een keer dat ‘het boek beter is dan de film’ en de boekvoorstelling vooral als smaakmaker diende om ‘Het geweld van geld’ te gaan lezen. Zelf filosoof, econoom noch ethicus zijnde kan ik getuigen dat het een helder, leesbaar en tot nadenken stemmend boek is.
Tot slot, en speciaal voor de Leuven Leest-lezer, wist uw verslaggever Antoon Vandevelde een paar persoonlijke leestips te ontfutselen.
Hier zijn twee tips uit zijn vakgebied:
George A. Akerlof en Robert J. Shiller – De economie van list en bedrog (2017), en
Lode Lauwaert (red.) – Filosofie van geweld (2017), ‘een verzameling artkels over terroristisch geweld, religie en geweld, vluchtelingen, en andere actuele thema’s’, aldus Vandevelde.
En ook nog twee literaire tips:
De meester en Margarita – Michail Boelgakov, volgens Vandevelde ‘Het boek der boeken dat alle genres in zich verzamelt: detective, humoristisch, filosofisch, science fiction, sociaal realisme (het Rusland onder Stalin), een Faustverhaal, maar ook de laatste dagen van Jezus van Nazareth worden er op eigenzinnige manier in herverteld.’
En tot slot het hele werk van Pascal Quignard, meest bekend van ‘Tous les matins du monde’, ‘een soort filosofische literatuur: vol historische eruditie, met veel verwijzingen naar Griekse en Latijnse cultuur, en met muziek op een of andere manier in de hoofdrol’.
Met dank aan Lannoo Campus en 30CC voor de organisatie.
Op 21 oktober stelt Lannoo Campus een nieuw boek voor: "De Herontdekking van de Tijd".
De volgende sprekers komen aan bod: Johan Braeckman, Ignaas Devisch, Dirk De Wachter, Tunde Adefioye, Nozizwe Dube en Miss Elli.
Meer info via www.30CC.be
