Leuven Leest op het Edinburgh International Book Festival

Leuven Leest op het Edinburgh International Book Festival

27 september 2017
Snel, noem mij de Europese universiteitsstad die als eerste de titel UNESCO literatuurstad kreeg. Als u nu Leuven zei, dan is dat bewonderenswaardig chauvinistisch, maar niettemin volledig fout (daarvoor is Leuven Leest nog niet lang genoeg bezig). Het juiste antwoord is Edinburgh. Nu is dat wel de stad waar Sir Arthur Conan Doyle geboren werd en Sherlock leven inblies, en ook waar J.K. Rowling in een plaatselijke pub de eerste avonturen van Harry Potter schreef, maar de Schotten beweren toch dat de erkenning nog meer te maken heeft met hun actieve boek-beleving, zoals door het organiseren van het Edinburgh International Book Festival.

Wacht even, hoor ik u tegenwerpen, dat festival in Edinburgh, dat gaat toch over veel meer dan boeken alleen? De verwarring is begrijpelijk: in augustus is Edinburgh ook in de greep van het veel bekendere Fringe festival, dat inderdaad alle podiumkunsten in de kijker zet en de stad tijdelijk overneemt. Maar, buiten de locatie in Edinburgh en de overlappende data, heeft het International Book Festival niets te maken met het Fringe festival. Een beetje alsof er middenin de Gentse feesten een boekenbeurs georganiseerd wordt. Rare jongens, die Schotten, en dus trokken we op verkenning uit.


Meteen wordt duidelijk dat boekenbeurs niet de juiste uitdrukking is: het gaat meer over de inhoud dan over de verkoop. Een schrijvers- en lezersfestival is dus juister, met over een periode van dik twee weken verspreid niet minder dan 1000 (!) literaire gasten uit 50 landen. Dat alles in de vorm van interviews, voorleessessies, workshops, thematische discussies, literair/muzikale experimenten (van slam poetry tot gelegenheidsoptredens van schrijvers in een authentieke Vlaamse spiegeltent) en dies meer.
Vergeet dus het beeld van betonnen hallen dat u misschien met een jaarlijks boekenfestijn associeert, zoals het een echt festival betaamt, vindt het Edinburgh International Book Festival plaats op een wei. Enfin, in een gezellig park waarvan het centrale grasveld is voorbehouden om te zitten en lezen. Of keuvelen over boeken, bij een Schotse gin-tonic (die zowaar de whisky weggeconcurreerd heeft). Rond dat grasveld staan er allemaal tenten waar de evenementen doorgaan. Comfortabele tenten, met vaste zitplaatsen – het is dan wel een festival, de bezoekers worden met de nodige zorg ontvangen.

En zorg is er ook besteed aan de keuze van de uitgenodigde schrijvers. Om in festivaltermen te blijven: de headliners van deze editie waren onder andere David Grossman (winnaar van de Man Booker International Prize), Paul Beatty (winnaar van de Booker Prize in 2016), Paul Auster, Sebastian Barry, John McGregor, Ali Smith, Zadie Smith, en Colson Whitehead (allemaal op de longlist van de Booker dit jaar). Maar het zijn niet enkel Booker-genomineerde auteurs die mogen langskomen: niet-Angelsaksische bekende namen die langsliepen zijn onder meer Karl Ove Knausgaard, Chimamanda Ngozi Adichie, Elif Shafak en Tommy Wieringa. Toch wordt er niet exclusief op de liefhebbers van literaire fictie gemikt: evenveel aandacht gaat naar thrillerschrijvers (Schotlands eigen Val McDermid en Ian Rankin waren populaire gasten), boeken die vermakelijk of licht verteerbaar zijn, of zelfs boeken van bekende Schotten als Judy Murray. Enkel kookboeken komen niet aan bod, of dat met de Schotse keuken dan wel met de literaire verdienste te maken heeft, laat ik in het midden.